Fıkhın Kaynakları;Kapsamlı Bir Tasnif Çalışması

Bu kapsamlı tasnif çalışmasında fıkhın kaynakları üç mertebe üzere olarak değerlendirilmiştir. İlk mertebe, akıl yahut vahyin kaynak olması meselesidir. İkincisi şer‘î deliller ve bunların kaynaklığı hususudur. Son mertebe ise şer‘î delillerden çıkarılan hükümlerin yazılmasıyla birer kaynak hüviyetine bürünen fıkıh kitaplarıdır.Aklın hüküm kaynağı olması, özellikle kelâm alanına ait olduğu için mütekellimîn bu hususta uzun ve önemli araştırma ve tartışmalar yapmışlardır. Bu bölümde ilgili tartışmalar özlü bir şekilde verilmeye çalışılmış, âhirette sorumluluk doğuracak fiilleri belirleme yetkisinin akla verilmemesi üzerinde ittifak edildiğine dikkat çekilmiştir.Şer‘î deliller bahsinde genel eğilim korunmuş fakat bir takım inceliklere dikkat çekilmiştir. Bunun yanında günümüzde yeni deliller ihdâs etme teşebbüslerinin bir izdüşümü olarak makâsıdü’ş-Şerî‘a üzerinde durularak delil olup olmadığı değerlendirilmiştir.Fıkıh edebiyatına gelince; tarih boyunca Müslüman âlimler tarafından yazılan fıkıh kitapları yanında, diğer alanlarda yazılan her kitapta olmasa da çoğunda fıkhî konu ve meselelere yer verildiği görülmektedir. Bu da eserlerin tasnifinde birtakım zorluklara sebep olmaktadır. Daha başka sıkıntılar da bulunmakla beraber bunları aşmak için yapılan tasnifte usûl ve furû ayrımı esas alınmış ve günümüzde birbirinden farklı sayılan yazım türleri bu genel çerçeve içerisine yerleştirilmeye çalışılmıştır. Bunların dışında olup da fıkıhla ilişkili olanlara ise iki ayrı kategoride yer verilmesi uygun görülmüştür. Fıkıh literatürüne dair yapılan tasnifin, bu alanda yazılan her türden eseri kapsaması için azami gayret gösterilmiştir.